Sodyum Bikarbonat Ve Magnezyum Oksit Kullanımı

Sindirim ve fermantasyon esnasında rumende organik asitler (asetik, propionik, butirik ve valerik asitler ve asidoz durumunda laktik asit) üretilir. Normal fermantasyonu sağlamak, yemden yararlanmayı iyileştirmek ve süt yağında düşmeyi önlemek için bu organik asitler nötralize edilmeli veya tamponlanmalıdır. Sodyum bikarbonat, inek tarafından üretilir ve tükürük ile salgılanır, yani doğal bir tamponlayıcıdır. Bazen farklı sebeplerle (yüksek tahıllı rasyon ile besleme, yemin çok ince kıyılması veya erken hasat edilmiş sulu kaba yem kullanımı v.b) tükürük üretimini azaltacağından sodyum bikarbinat yetersiz kalır. Bu gibi durumlarda takviye olarak dışardan verilmesi gerekir. Buna ek olarak magnezyum oksidin, sodyum bikarbonat ile birlikte çalıştığı anlaşılmıştır.

 
TAMPONLAYICI KULLANIM ŞEKLİ VE MİKTARI

Sodyum bikarbonat ve magnezyum oksit konsantre yem ile karıştırılarak veya TMR’ye eklenerek kullanılmalıdır. Bu yöntem her ineğin, doğru miktarda karışım tüketmesini sağlayacaktır. Tablo 1’de tavsiye edilen kullanım miktarlarını ve oranlarını bulabilirsiniz.

Konsantre yeme %1-1,5 (9-13,6 kg/ ton) kadar Sodyum bikarbonat ve %0,4-0.8 (3,6-7,2kg/ ton) magnezyum oksit katılmalıdır. TMR’de tamponlayıcı kullanılırken, hayvan başına günde 140-200 gr sodyum bikarbonat ve hayvan başına günde 45-90 gr magnezyum oksit kullanılması tavsiye edilir. Sodyum bikarbonatın çok fazla kullanımı yem tüketim miktarını düşürecek, su tüketimini artıracaktır. Genel olarak hayvan başına günde 275 gr’dan fazla ve konsantre yem içinde 30 kg/tondan fazla kullanmayınız.

TABLO – 1:

*Sodyum bikarbonat ve magnezyum oksit bir arada kullanıldığında 2:1-3:1 oranı genelde en iyi sonucu verir. (2 -3 birim sodyum bikarbonat 1 birim magnezyum oksit)

Konsantre yemin ayrı olarak verildiği besleme şekillerinde tamponlayıcıların konsatre yem içerisine verilmesi önerilir. Çünkü asitlerin büyük çoğunluğu konsantre yem sindirilirken açığa çıkar dolayısıyla asitler açığa çıktığında tampomlayıcıların da nötrleştirici olarak orada olmaları daha iyi sonuç verecektir.

Sodyum bikarbonatın serbest olarak hayvanlara verilmesi tavsiye edilmez. Minnesota Üniversitesinde yapılan bir araştırmaya göre, serbest olarak verildiğinde hayvanların ihtiyacın çok altında sodyum bikarbonat tükettikleri gözlemlenmiştir.

TAMPONLAYICILARIN EN İYİ SONUÇ VERDİĞİ KULLANIM ZAMANLARISodyum bikarbonat ve magnezyum oksit kullanımın iyi çalıştığı dönemler (şartlar). 

1. Erken – laktasyon ineklerde, yüksek kaba yemli rasyondan (kuru dönem beslemesi), yüksek tahıllı rasyona geçişte.
2. Mısır silajının ana kaba yem maddesi olarak kullanıldığı ve TMR’nin kuru maddesinin  %50 ve daha fazlalısının tahıldan geldiği rasyonlarda.
3. Rasyonda kısıtlı ot bulunması halinde. (<2,25 kg/inek/gün)
4. Yeşil / taze ot tüketen hayvanlarda (Taze, yaş otlar, kuru otlara göre daha az tükürük üretimi sağlar)
5. Rasyonda fermente edilmiş malzemelerin fazla kullanımında. (Örneğin: fermente edilmiş kaba yem ile birlikte, fermente edilmiş tahıl kullanımı)
6. Pellet haline getirilmiş ve çok ince kıyılmış kaba yem kullanımında.
7. Rasyonda çok ince kıyılmış yan ürün kullanımında.
8. Sıcaklık stresinde kaba yem yerine kesif yemin seçilmesi nedeniyle tüketilen kaba:kesif oranı, planlanandan farklıdır. Bu nedenle, asidoza yatkınlık sıcaklık stresi ile artar.

 Unutulmamalıdır ki, fazla tahıl tüketen erken laktasyon inekler tamponlayıcılardan en fazla yarar sağlayacaklardır. Geç – laktasyon inekler, rasyonlarında doğru miktarda etkili lif kaynağı olmalı ve dolayısıyla takviye edici tamponlayıcılardan fayda sağlamayacaklardır. Tamponlayıcılar, bütün yemleme hataları için bir tedavi yöntemi değildir ve tamponlayıcı kullanmadan önce besleme hataları düzeltilmelidir.