Günümüzde, ister büyükbaş ister küçükbaş hayvancılık olsun, yem rasyonlarında silaj kullanımına olan ilgi oldukça artmıştır. Silaj yapmanın en önemli ve ilk adımı doğru tohum seçerek kaliteli yem bitkisi elde etmektir.
Artan ilgiyle birlikte silaj için en uygun silajlık bitki ve tohumu hangisi sorusu da akıllara gelmeye başlamıştır. Bunu takiben, çeşitli silaj bitkileri üzerine araştırmalar ve analizler yapılarak rasyonunuza en uygun olanın belirlenmesine yönelik çalışmalar mümkün kılınmıştır.
Silajlık yem bitkisinin niteliklerini belirlemek için hem kimyasal hem fiziksel bazı analizler yapılmaktadır. Fiziksel analizler, renk, koku ve bitki görünümü gibi görsel özellikleri değerlendirirken, kimyasal analizler ise yemdeki kuru madde, organik asitler ve diğer bileşenlerle birlikte yemin pH değerini incelemektedir.
Silajlık Yem Bitkileri ve Fiziksel Silaj Analizi
Silaj yani silo yemi kalitemizi değerlendirmek için en temel ve esas yöntem gözlemdir.
Renk, koku, dış görünüm gibi kısımları sadece dış gözlem yaparak anlayabiliriz. Silo yeminin rengi, kullandığınız tohuma göre farklılık göstermekle beraber genellikle yeşil, açık yeşil veya kahverengi olacaktır. Fakat, silo yemimiz yani silajımızda siyahlaşma varsa bu silajımızın içindeki selülozun veya proteinin bozulmaya başladığını belirten bir gösterge olabilir.
Ek olarak, silajlama yani silolama işleminde silo yeminiz iyi sıkıştırılmamış ise veya fermantasyon süreci doğru gerçekleşmemiş ise silajınızda renk koyulaşması veya parça parça koyu renk bölgeleri gözlemlenebilir. Silajın kokusu doğal olmalıdır. Aşırı keskin, rahatsız edici ve yoğun kokular olmamalıdır.
Eğer ki fermantasyon sürecinde bir sorun yaşandıysa, silajınız kötü kokmaya başlayabilir, bu da silo yeminiz içerisine karışmış olan bakterilere işaret edebilmektedir.
Dikkat etmemiz gereken bir diğer husus ise, silaj yapacağımız bitkilerin sağlam ve canlı olmasıdır ve içerisine asla toprak veya taş parçasının karışmamış olmasıdır. Silajı yaptığınız silonun sıcaklık değerleri de önemlidir çok sıcak olduğunda fermantasyon işlemi doğru gerçekleşmez ve bakteri problemi veya başka kaynaklara bağlı olarak bozulma gözlemleyebilirsiniz.
Fiziksel inceleme, işletme koşullarına bağlı olarak hızlı bir yargıya varmanıza olanak sağlayacaktır. Hatta bu inceleme uzmanlar tarafından yapıldığında genelde kimyasal analize çok yakın sonuçlar vermektedir.
Silajlık Yem Bitkileri ve Kimyasal Silaj Analizi
Silaj kalitesi, silajın rasyonlarda önemli bir yer tuttuğu şu dönemlerde hayvan sağlığı ve beslenme kalitesi için fazlasıyla önemlidir.
Örneğin, yemdeki su içeriği incelenir ve buna göre kuru madde oranı belirlenir. Kuru madde oranı yüksek olan silajlar daha çok besin maddesi içerdiğinden genellikle daha kaliteli kabul edilir. Yemdeki ekşimeyi öğrenmek adına pH değerine bakılır.
İyi bir yem için pH değeri büyükbaş/küçükbaş rumeni için sağlıklı düzeylerde olmalıdır. Bazı asitler silaj için iyi bazıları ise kötüdür.
Örnek verecek olursak, süt asidi iyi asitlere örnektir, yemin besin değerini artırır, ancak tereyağ asidi kötüdür çünkü silaj kalitesini olumsuz yönde etkiler.
Başka bir önemli husus ise yemdeki amonyak miktarıdır, amonyak miktarının istendik düzeyde olması demek yemdeki proteinin istendik düzeyde parçalandığı manasına gelir. Kaliteli silajda amonyak düzeyi azken, kalitesiz bir silajda bu miktar fazlalık gösterir.
İşte tüm bu etkenleri inceleyerek, aydın bir kimyasal silaj analizi yapmış oluruz. Bu analizler doğrultusunda her şey istendik düzeyde ise, hayvanlarımız için ideal bir silajımız var demektir.
Silaj yapımı çok titiz bir süreçtir ve bu süreçte kendi yem bitkisini yetiştiren büyük çiftlikler çeşitli araç gereçler kullanmaktadır. Bu kaliteli ve dayanıklı silaj ekipmanlarını tercih etmeniz işinizi çok daha kolay bir hale getirecektir.