HUMİK VE FULVİK ASİT İLE VERİMLİLİĞİNİZİ ARTIRIN!
Sevgili çiftçi dostlarımız,
Humik maddeler olarak adlandırdığımız humik asit, fulvik asit, humat, humus, humin gibi organik maddeler toprak verimliliği ve bitki beslenmesinde hayati önem taşımaktadır.
Yeteri kadar humik madde içeren topraklarda yetişen bitkiler sıcaklık, kuraklık, tuzluluk, hastalık ve zararlılar gibi çevresel streslere karşı daha dayanıklı olup daha sağlıklı büyüyerek yüksek verim sağlarken, bitkiler böylelikle daha kaliteli gıda ve yem üretirler.
Kısaca karmaşık organik bir yapıya sahip olan humik maddeler dünyada hayat döngüsünün önemli bir parçasıdır. Bu makalemizde de çevre dostu organik humik maddelerden humik asit (HA) ve fulvik asitin (FA) sürdürülebilir tarım açısından ne kadar elverişli olduğu bilimsel çalışmalar ışığında açıklanacaktır.
Verimli bir toprak %2-8 arası organik madde içermelidir ancak çoğunlukla bu oran %2’yi geçmez. Genellikle kumsal yapıdaki asidik ve yıkanmış topraklardaki organik maddeler bitki artıkları ve fulvik asitten ibarettir. Nötr pH ya da alkalin topraklardaki organik maddeler de humin ve humik asit formu bulunmaktadır.
Yapılan bir analizde doğal humik asitlerde 60’tan fazla faydalı mineral element bulunduğunu ortaya koymuş olup bu maddeler canlılar tarafından kolaylıkla kullanılabilmektedir.
Daha küçük molekül yapısına sahip FA ise HA’ten iki kat fazla oksijen içeriğine sahip olup bitkilerin kökleri, dalları ve yaprakları tarafından alınabilmektedir. FA bitki organlarına girerken de bitki yüzeylerindeki faydalı mineral elementleri bitkinin içine taşır (1).
Bu nedenle humik ve fulvik asitin kullanıldığı durumlarda gübreden yararlanma artmakta hatta sulama suyuna katılan HA ve FA’in kalsiyum ve magnezyum gibi bitki için hayati önem taşıyan mikro-elementlerin de alımını artırdığı görülmüştür.
Başka bir çalışmada HA ve FA uygulanan (20-100mg/Litre) tohumlarda çimlenme ve çıkışın çok daha iyi olduğu bulunmuştur (1).
Yerfıstığında yapılan bir çalışmada gübre karışımına yapılan %0.3 oranında HA ilavesinin bitki boyu, yaprak sayısı, yaprak alanı, kökte nodül sayısı ve kuru madde üretimini önemli ölçüde iyileştirdiği görülmüştür (2).
HA ürünlerinin kullanıldığı birçok çalışmada da, HA’in tuzluluğa karşı bitkiye önemli ölçüde dayanıklılık sağladığını göstermiştir (3, 4). Benzer sonuçlar pamuk bitkisinde de alınmış %1’lik HA uygulamasının tuzlu toprakta bile lif verim ve kalitesinde artışa neden olduğu bulunmuştur (5). Öte yandan Humik maddeler toksik maddelerin temizlenmesi veya etkisinin azalması sebebiyle de kullanılabilmektedir. Çalışmalarda yapılan HA uygulamasının kirli topraklarda bitkilere toksik seviyelerdeki ağır metallerin aktivitelerini azalttığı bulunmuştur (6, 7).
Türkiye’de kum darısında (Panicum miliaceum L.) yapılan bir çalışmada sıvı HA uygulamasının verim ve verimle ilgili karakterlerde önemli iyileşme sağladığı (%60 a varan verim artışı) bulunmuştur (8). Benzer bir çalışmada HA uygulanan mısır bitkisinde de HA uygulamasının mısırın hem dane verimini (%13artış) hem de verimle ilişkili diğer özelliklerde artış sağladığı, artan HA konsantrasyonunun topraktaki organik maddeyi de artırdığı görülmüştür (9).
Bir elma çeşidinde (Red delicious) yapılan diğer bir çalışmada HA uygulamasının verim ve kaliteyi artırdığı yapılan ekonomik analizde de HA uygulanan alandan elde edilen kazancın uygulanmayana göre %100 daha fazla olduğu bulunmuştur (10).
Özet olarak leonardit madeninden elde edilen HA ve FA toprağın organik maddesini artırmakta ve bitki gelişimini olumlu yönde etkilemekte, dolayısıyla verim ve kazancı da artırmaktadır. Dekara maliyeti 20 TL civarında olan piyasadaki HA+FA karışımlarının topraktaki etkisi de kalıcıdır bu nedenle toprağın organik madde içerik durumuna göre toprağa uygulaması 3-5 yılda bir yapıldığı düşünülürse maliyet daha da düşmektedir. Yapılan çalışmalarda tarla bitkilerinde %10- 60, meyvelerde %100’e varan kazanç artışları göz önüne alındığında HA+FA uygulamasının ne kadar kazançlı olduğunu göstermektedir.
Diğer yandan toprak ve sudaki toksik maddeleri zararsız hale getirmesi, toprak tuzluluğu ve asiditesini dengelemesi yönünden sürdürülebilir tarım ve çevre açısından HA ve FA’nın yaygın olarak kullanılması toprağımızı koruma ve tarımsal zenginliğimizi artırma yönünden önemli olacaktır. Dikkat edilecek en önemli husus ise diğer tarımsal takviye ürünlerinde olduğu gibi HA ve FA kullanırken dozajı uygun kullanmalıyız.
Aşırı dozların tam tersi etki yaptığını bilmek ve tavsiye edilen dozların dışına çıkmamak gerekmektedir. Humik maddelerin yem katkısı olarak ta faydaları bulunmakta, hayvansal ürünlerin verim ve kalitesini artırdığına dair bilimsel çalışmalar bulunmaktadır. Bu konuya da daha sonra değineceğiz.
Eşref ŞEKERLİ firması olarak gelişmeleri takip edip çiftçilerimiz için en faydalı, verimli ve kaliteli ürün ve ekipmanları gündeminize taşıyarak kârınızı artıcı bilgileri sunmaya çalışıyoruz. Size uygun ürünleri incelemek, satın almak veya bilgi almak için lütfen www.esrefsekerli.com sitemizi ziyaret ediniz.
*Bu derleme Prof.Dr. Mustafa ERAYMAN tarafından hazırlanmıştır.
2 Haziran 2020.
Çağrı merkezi Tel: +90212 709 4610. Whatsapp: +905551404610
KAYNAKLAR:
- Pettit, R. E. (2004). Organic matter, humus, humate, humic acid, fulvic acid and humin: their importance in soil fertility and plant health. CTI Research, 1-17.
- Reddy, K. S., Bhuvaneswari, R., & Karthikeyan, P. K. (2020). Effect Of Foliar Application Of Dap, Humic Acid And Micronutrients On Growth Characters Of Groundnut (Arachis Hypogaea L.) Var. Tmv 7 In Sandy Loam Soıl. Plant Archives, 20(1), 514-520.
- Kaya, C., N. A. Akram, M. Ashraf, O. Sonmez. 2018. Exogenous application of humic acid mitigates salinity stress in maize (Zea mays L.) plants by improving some key physico-biochemical attributes. Cereal Research Communications, 46, 67-78.
- Tuncturk, R., H. Kulaz, M. Tuncturk. 2016. Effect of humic acid applications on some nutrient contents of soybean (Glycine max L.) cultivars. Oxidation Communications, 39, 503-510.
- Darwish, E. Chemical and Morphological Effects of Humic Acid on Cotton Plant Growing under Salinity Stress Conditions Mohammad Gazy Alobaidy Ahmed Hussien Hanafy Ahmed.
- Meng, F., G. Yuan, J. Wei, D. Bi, H. Wang. 2017. Leonardite-derived humic substances are great adsorbents for cadmium. Environmental Science and Pollution Research, 24, 23,006-23,014.
- Pukalchik, M., M. Panova, M. Karpukhin, O. Yakimenko, K. Kydralieva, V. Terekhova. 2018. Using humic products as amendments to restore Zn and Pf polluted soil: a case study using rapid screening phytotest endpoint. J. of Soils and Sediments, 18, 750-761.
- Kuşvuran, V. S. A., & Babat, S. (2011). The effect of different humic acid fertilization on yield and yield components performances of common millet (Panicum miliaceum L.). Scientific Research and Essays, 6(3), 663-669.
- Khan, S. A. (2019). Integration of Humic Acid with Nitrogen for Improving Yield of Maize Genotypes (Doctoral dissertation, University of Haripur).
- Khan, O. A., Sofi, J. A., Kirmani, N. A., Hassan, G. I., Bhat, S. A., Chesti, M. H., & Ahmad, S. M. (2019). Effect of N, P and K Nano-fertilizers in comparison to humic and fulvic acid on yield and economics of red delicious (Malus x domestica Borukh.). Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 8(2), 978-981.