Eşref Şekerli Reygras Tarımında Sıkça Karşılaşılan Hatalar!

EŞREF ŞEKERLİ REYGRAS TARIMINDA SIKÇA KARŞILAŞILAN HATALAR!

EKİM:
Reygras üretimindeki hataların başında derine ekim gelmektedir. Reygras tohumu küçük ve hafif olduğu için tohumun derine düşmesi çıkışı engellemektedir. Diğer yandan tohumların dormansi (uyku ihtiyacı) çimlenmeyi zorlaştırabilmektedir (2).  Özellikle sonbahar ekimleri mümkün olduğunca erken yapılmalı kışa girmeden iyi bir kardeşlenme (20 kardeş) sağlanmalıdır.  Geç ekimde bitkiler kışa dayanmayabilir. Bazı çiftçilerimiz reygrası arpa ve buğday gibi ekmekte ve tohumu derine düşürmektedir. En iyi ekim derinliği 1-2 cm’yi geçmemelidir. En iyi sonuç için ekim yapılacak toprak iyice ufalanmalı ekimden önce ve sonra merdane kullanılarak toprak ve tohum iyice bastırılmalıdır.

Diğer sık yapılan hatalardan biri de reygrası gübre ile karıştırıp ekmektir. Reygras tohumu çok hafif olduğu için fırfırla yapılan ekimlerde uzağa gitmez böylece homojen bir ekim olmaz. Bunu önlemek için yonca mibzeriyle mibzerin boruları çıkarılarak ekim yapılabilir. Tohum ve gübre ayrı bölümlere konularak tohum miktarının 3-4 katı kadar ince kum karıştırarak ekim yapmanız eşit bir çıkış sağlayabilir.

SULAMA:
Reygras suyu seven bir bitki olup kısa süreli göllenmelere de dayanır. Ekimden hemen sonraki sulama çok kritiktir. Özellikle sıcak havalarda toprağın üst 1-2 cm’lik kısmı çabucak kurumaktadır. Bu nedenle çimlenme tamamlanana kadar bu üst tabakanın nemli kalması sağlanmalıdır. Tohum ekildikten sonra sıcak havalarda bir iki sulama sonrası ara vermek yeni çimlenen tohumların ölümüne sebep olabilmektedir. Ilıman iklimlerde toprak durumuna göre yaz boyunca haftada 25 mm’lik sulama programı genellikle tavsiye edilmektedir (3). Sulama olamadan reygrastan verim beklemek mümkün değildir. Bu nedenle düzenli sulama imkânı olan yerlerde reygras ekimi yapmak gerekmektedir.

GÜBRE
Sıvı ve katı olarak hayvan gübresinin doğrudan tarlaya atılması eskiden beri kullanılan bir yöntemdir ve özellikle organik maddesi düşük topraklarda önemli verim artışı sağladığına dair çalışmalar mevcuttur (4, 5) . Hayvan gübresinin içindeki mineral ve organik maddelerden yeterince yararlanmamız için bir dekara tonlarca (ortalama 2- 5 ton) hayvan gübresi kullanmanız gerekmektedir. Ancak kontrolsüz ve fazlaca kullanılan hayvan gübresi hava, su ve toprağı kirlettiği ve insan ve hayvan sağlığına toksik etkiler ve hastalıklar yaptığına dair kanıtlar da mevcuttur (6, 7). Hayvan gübresi hayvanlara verilen antibiyotikler ve farklı yem katkı maddelerinden dolayı antibiyotiğe dayanıklı mikroplara da yataklık etmektedir (8). Diğer yandan hayvan gübresi içerdiği toksik tuzlar ve ağır metaller nedeniyle bitki sağlığı için risk oluşturmaktadır (6). Dikkatli kullanılmadığı zaman hayvan gübresi kardan çok zarar getirebilir. Bu nedenle hayvan gübresinin toprağa pulluk vs. ile iyi gömülmesi gerekir aksi halde yararlı bütün maddeler yıkanır ve yok olur. Hayvan gübresinin toprak kaynaklı hastalıkları baskıladığına dair bulgular mevcut ise de hayvan gübresinin hastalığın şiddetini artırdığı da belirtilmektedir (9). Toprağa eklenen hayvan gübresi ayrıca yabancı ot çeşidini, yabancı ot miktarı ve yoğunluğu önemli derecede artırmıştır (10). Bunlardan dolayı reygras tarlanıza hayvan gübresi kullanacaksanız ve verimlilik alacaksanız gübrenin iyi yanmış olmasına, zamanlamasına ve hastalık ve yabancı ottan arî olmasına dikkat etmeniz gerekmektedir. Diğer bir risksiz alternatif ise hayvan gübresi yerine en az onun kadar toprağı iyileştiren humik ve fulvik asitleri kullanabilirsiniz. Böylelikle hem daha az iş gücü ve para harcayarak daha çok verim alabilirsiniz. Önemle belirtmek isterim ki hayvan gübresi reygras tarımı için tek başına yeterli değildir. Bu nedenle özellikle taban gübresi (dekara 20-30 kg DAP veya 20-20-0) üst gübre olarak ta her biçimde 10 kg/da kadar üre gübresi tavsiyelerine uymak gerekmektedir.

YABANCI OT KONTROLÜ
Yabancı otlar da reygras verim ve kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir. Özellikle sonbahar ekimlerinde tarlanız da yabancı ot varsa bitki koruma bayiinize danışarak yeşil kurutan (glifosat, 2,4 D vb.) gibi ot ilaçlarıyla tarlayı ekime hazırlamanız önemli bir kontrol sağlayacaktır. Ot kontrolü yapmadığınız zaman diğer dar ve geniş yapraklı yabancı otlar reygras çıkışını ve gelişmesini önleyebilir ve çıkış sonrası yapılan ilaçlı mücadele reygrasa da olumsuz etkiler yapabilir.

BİÇİM
Önemli konulardan birisi de biçim zamanıdır. Özellikle sonbahar ekimlerinden sonra kışı geçiren reygras sıcak havalar bastırdığında bir an önce tohum verme eğilimine girer. Gübreleme ve sulama itinalı yapılmadığı takdirde veya biçim zamanı geciktiğinde başak verebilen reygras biçildikten veya otlatıldıktan sonra tekrar çıkmayabilir. Bu nedenle biçimler zamanında yapılmalı, sulama ve gübreleme rutin olarak yapılmalıdır. İlk biçim ve otlatma otların boyu 50 cm civarına geldiğinde yapılabilir. Genelde ilkin otlatma yerine biçim tavsiye edilir, bu bitkinin köklerinin gelişmesine yardımcı olacak ve verime katkı sağlayacaktır. Öte yandan sosyal medyada reygrasın 70 cm’den önce otlatılması durumunda toksik etki yapacağına dair yalan haberler dolaşmaktadır. Reygras herhangi bir toksik madde içermez rahatlıkla otlatılabilir istenildiği zaman ancak verimli olması için 50-60 cm boylandığında biçim veya otlatılma yapılması daha kazançlı olacaktır.

KURUTMA
Reygrasın en önemli sorunlarından biri de içerdiği nem oranı biraz fazla olduğundan kurutma sorunlarıdır. Özellikle nemli bölgelerde kurutma için uzun zaman gerekmekte biçilen ot günlerce toprakta kalmaktadır. Reygras biçildikten sonra uzun süre tarlada kalmamalı kalsa bile sık sık havalandırmalı ve yer değiştirmelidir. Aksi halde biçilen otların altında kalan reygraslar aşırı sıcak ve havasızlıktan ölür ve tarlada boşluklar oluşur. Buna önlem olarak reygras silaj halinde depo edilebilir veya tarla dışında kurutma yapılabilir.

KARIŞIK EKİM
Reygras diğer yem bitkileriyle de karışık ekilebilir. Genelde diğer baklagil yem bitkileriyle ekilmesi, baklagil bitkilerinin toprağa azot bağlamasından dolayı reygrasa faydalı olacağı ve protein oranını artıracağı belirtilmektedir. Baklagillerle karışık ekim ayrıca yatma eğiliminde olan baklagil yem bitkileri için büyük avantajdır. Genelde reygrasın rekabet gücü çıkışta iyidir fakat baklagil yem bitkisi geliştikçe rekabet gücü ona geçer. Reygras diğer çavdar, yulaf, buğday ve tritikale gibi serin iklim buğdaygil bitkileriyle de ekilebilir ve ilkbahar ilk biçimlerinde ot verimine katkı sağlanabilir. Değişik karışık ekim oranları bölgelere göre değişse de genelde reygras: baklagil %50 oranlı karışık ekim tavsiye edilmektedir (11). Bölgelere göre karışık ekim çalışmaları varsa ilgili kurum ve kuruluşlardan takip edilerek uygun tohum karışımı belirlenmelidir. Karışık ekim bazı önemli dezavantajlara da sahiptir. Hastalık ve yabancı ot problemi olan bir tarlada reygras için iyi gelen bir ilaç karışımdaki diğer bitki(lere) zararlı etki yapabilir. Diğer yandan büyüme ve gelişme farklılıkları biçim zamanlarını kontrolden çıkarabilir. Silaj yapılması durumunda içerik farklılıkları silaj verim ve kalitesini düşürebilir. Bu nedenle karışık ekim yapılırken her türlü risk değerlendirmesi yapılmalıdır. Bunlar yapılamıyorsa karışık ekim kazanç yerine zarar getirebilir.

DESTEKLEME
Reygras otunun destekleme kapsamı dışında oluğuna dair yanlış haberlere de rastlamaktayız. Ancak reygras otu destekleme kapsamındadır. Reygras desteği 2020 yılı için dekara 60 TL belirlenmiştir. Güncel yem bitkileri desteklerini https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Tarimsal-Destekler/Hayvancilik-Desteklemeleri/Yem-Bitkileri web sayfasından takip edebilirsiniz.

Hayvancılıkla ilgileniyorsanız, et ve süt veriminin artırmak istiyorsanız mutlaka reygras tarımını öğrenmeniz ve üretimini yapmanızı tavsiye ediyorum. Eşref Şekerli Reygras tohumlarının dağıtımına başlanmış olup reygras tohumu teknik destek ve diğer siparişleriniz için lütfen www.esrefsekerli.com internet mağazamızı ziyaret edebirlirsiniz.

*Bu makale Prof.Dr. Mustafa ERAYMAN tarafından hazırlanmıştır.
2 Eylül 2020

E-mektup: [email protected]
Web: https://www.esrefsekerli.com
Çağrı merkezi Tel: +90212 709 4610.

KAYNAKLAR:

1. CASSOL, L. C. et al. Produtividade e composição estrutural de aveia e azevém submetidos a épocas de corte e adubação nitrogenada. Revista Ceres, v. 58, n. 4, p. 438-443, 2011.
2. STANISAVLJEVIĆ, R.; ÐJOKIĆ, D.; MILENKOVIĆ, J.; ÐUKANOVIĆ, L.; STEVOVIĆ, V.; SIMIĆ, A.; DODIG, D. Seed germination and seedling vigour of Italian ryegrass, cocksfoot and timothy following harvest and storage. Ciência e Agrotecnologia, v.35, p.1141-1148, 2011.
3. Steynberg, R. E., Nel, P. C., & Rethman, N. F. G. (1994). Water use rate and crop factors of Italian ryegrass (Lolium multiflorum Lam.) under simulated grazing conditions in a small plot experiment. South African Journal of Plant and Soil, 11(3), 117-120.
4. Hepperly, P.; Lotter, D.; Ulsh, C.Z.; Seidel, R.; Reider, C. Compost, manure and synthetic fertilizer influences crop yields, soil properties, nitrate leaching and crop nutrient content. Compost Sci. Util. 2009, 17, 117–126. [CrossRef]
5. Schlegel, A.J.; Assefa, Y.; Bond, H.D.; Wetter, S M.; Stone, L.R. Corn response to long–term applications of cattle manure, swine effluent, and inorganic nitrogen fertilizer. Agron. J. 2015, 107, 1701–1710. [CrossRef]
6. Leclerc, A.; Laurent, A. Framework for estimating toxic releases from the application of manure on agricultural soil: National release inventories for heavy metals in 2000–2014. Sci. Total Environ. 2017, 590–591, 452–460. [CrossRef]
7. Kumar, R. R., Park, B. J., & Cho, J. Y. (2013). Application and environmental risks of livestock manure. Journal of the Korean Society for Applied Biological Chemistry, 56(5), 497-503.
8. Holman, D. B., Hao, X., Topp, E., Yang, H. E., & Alexander, T. W. (2016). Effect of co-composting cattle manure with construction and demolition waste on the archaeal, bacterial, and fungal microbiota, and on antimicrobial resistance determinants. PLOS one, 11(6), e0157539.
9. Chauhan, R.S., Maheshwari, S.K., Gandhi, S.K. 2000. Effect of nitrogen, phosphorus and farm yard manure levels on stem rot of cauliflower caused by Rhizoctonia solani. Agri. Sci. Digest. 20, 36-38.  
10. Materechera, S. A., & Modiakgotla, L. N. (2006). Cattle manure increases soil weed population and species diversity in a semi-arid environment. South African Journal of Plant and Soil, 23(1), 21-28.
11. Basbag, M., I. Gul and V. Saruhan. 1999. The effect of different mixture ratios in some annual legume and cereal mixtures on yield and its components under Diyarbakır conditions. Turkish 3rd. Field Crops Congress (Fodder plant and edible grain legumes) 69-74; 15-20 November 1999. Adana