İŞTE EFSANE BİR YEM BİTKİSİ: REYGRAS!
Tek yıllık Reygras (Lollium multiflorum) sindirilebilirliği, yüksek besin içeriği ve serin iklimlerde de yetişebilmesi nedeniyle dünyanın en kaliteli yem bitkilerinden birisi haline gelmiştir. Sadece A.B.D.’de 10 milyon dekar arazide tek yıllık reygras ekimi yapılmaktadır (1). Türkiyede de reygrasın ekim alanı hızla artmaktadır.
Tek yıllık reygras uzun bir yetişme mevsimi aralığına sahip olup, çabuk yetişmesi, otlatılabilmesi ve diğer serin iklim bitkilerine göre daha verimli olması nedeniyle de geniş coğrafyalarda tarımı yapılabilmektedir (2). Yağışlı ve rutubetli iklim şartlarında veya sonbahar biçiminden sonra reygrasın kuru ot olarak muhafazı zor olmaktadır. Bu nedenle reygrasın silaj olarak değerlendirilmesi daha avantajlıdır.
Reygrasın çok yıllık çeşitleri de vardır bunların desin değerleri tek yıllık olanlarla benzerdir ancak tek yıllık reygrasların verimi çok yıllık reygraslara göre oldukça fazladır (3). Diğer yandan tek yıllık reygraslar hastalık ve zararlılara dayanıklı olup hayvanlar tarafından iştahla yenen bir ottur, üstelik diğer buğdaygil ve baklagil yem bitkileriyle karışık ekimi de mümkündür (4). Diğer yandan toprağın altındaki sert fragipan tabakasının parçalanmasını sağladığından kendinden sonra ekilen ürünler için iyi bir ön bitkidir (5).
Reygras genetik olarak kaliteli ve verimlidir fakat bunu garanti etmek için ekiminden hasadına kadar asgari bakım işlemlerine de dikkat etmek gerekir. Örneğin reygras ne kadar verimli ve kaliteli olursa olsun ekimi çok derin yaptığınızda çimlenmez. Özellikle sıcak havalarda ekimden sonra sulamadaki aksaklıklar bitkilerin ölümüne sebep olur ve asla tarlayı kapatmaz. Sulamanın en kritik olduğu dönem ekimden sonraki dönem olup üst toprak tabakası çimlenme tamamlanana kadar nemli olmalıdır.
Tabi ki toprak yapısı ve içeriğinin de verim ve kalitede payı en önemlidir. Bu nedenle sık sık toprak analizi yapmalı eksik olan makro ve mikro besin elementleri takviye edilmelidir. Taban gübresi ve üst gübre olarak attığımız gübrelerden randıman alamayabiliriz. Bunun ana nedeni topraktaki bakır, çinko, bor, Mg vb. eser elementlerin eksikliğinden kaynaklanabilir. Bu eser elementlerin takviyesi de diğer gübrelerin yarayışlılığını dolayısıyla verim ve kaliteyi artıracaktır.
Topraktaki fazla kalsiyum diğer besin elementlerinin yarayışlılığını engeller. Bu nedenle kükürt gübrelemesi önerilmektedir. Bunların yanında reygras tuzlu ve/veya alkali topraklara toleranslı olmasıyla da bilinir ancak tuzluluk oranı arttıkça verim ve kalitede azalma görülür; bu durumda toprağın tuzsuz su ile yıkanıp tuzun uzaklaşması sağlanmalıdır. Tuzlu topraklar için ayrıca kireç uygulaması önerilmektedir ancak fazladan uygulayacağınız kireç toprak tuzluluğuna katkıda bulunabilir. Humik asit kullanımı ise toprakta hem tuzluluk hem de pH düzenlemesine neden olarak toprağın organik madde oranını artırdığı bilinmektedir. Bu nedenle ekimden önce toprağa humik asit ilavesi teygrasın verim ve kalitesi artıracaktır. Sulama konusunda da özellikle sonbahar ekimlerinde büyük tasarruf sağlanabilir.
Türkiye topraklarının büyük bir bölümünde potasyum yeterli olduğundan azot ve fosforlu gübrelemeye daha çok dikkat edilmelidir. Reygrasta azotlu gübreleme verim ve kaliteyi en çok etkileyen faktördür. Gübreleme miktarı bölgeye göre değişmektedir ancak ryegras diğer buğdaygiller gibi azotlu gübreye olumlu tepki vermektedir (6,7). Buna karşın çok fazla azotlu gübre kullanımı da hem bitki hem de toprağa zarar verebilmektedir.
Türkiye’de yapılan çalışmalarda en yüksek verim için tavsiye dilen azot miktarı Tokat bölgesinde 25 kg/da, Bursa ve Çukurova bölgesinde ise 50 – 55 kg/da civarında olmuştur (8). Azotlu gübrenin bir kısmı ekim zamanında diğer kısımları da sulama sonrası eşit miktarlara bölünerek verilmektedir. Kaliteli ve yüksek verim için toprak ve iklim durumuna göre ekim sırasında taban gübresi olarak ortalama 20-30 kg/da 20-20-0 veya amonyum sülfat, üst gübre olarak ise her biçimden sonra 10-15 kg kadar üre gübresi verilebilir.
Hayvancılıkla ilgileniyorsanız, et ve süt veriminin artırmak istiyorsanız mutlaka reygras tarımını öğrenmeniz ve üretimini yapmanızı tavsiye ediyorum. Eşref Şekerli Reygras tohumlarının dağıtımına başlanmış olup reygras tohumu ve diğer siparişleriniz için lütfen www.esrefsekerli.com internet mağazamızı ziyaret edin veya aşağıdaki numaralarla irtibata geçiniz.
*Bu makale Prof.Dr. Mustafa ERAYMAN tarafından hazırlanmıştır. 29 Ağustos 2020. Eşref Şekerli Danışmanlık Hayvancılık ve Tarım Ürünleri Ticaret Limited Şirketi. Yavuz Selim Mahallesi Küçük Sanayi Sitesi Marangozlar Caddesi No:25/A Dulkadiroğlu/Kahramanmaraş.
Web: https://www.esrefsekerli.com
Çağrı merkezi Tel: +90212 709 4610.
Whatsapp servis hatları:
https://wa.me/905551404610 Onur.
https://wa.me/905551404617 Burak.
https://wa.me/905551404611 Selçuk
https://wa.me/905551404619 Hacı Vehbi
https://wa.me/905551404615 Fatih.
https://wa.me/905551404614 Mustafa
https://wa.me/905523904620 Taner
KAYNAKLAR:
- Blount, A.R., G.M. Prine, and C.G. Chambliss. 2000. Annual ryegrass. Available at http://edis.ifas.ufl.edu/pdffiles/AG/AG10400.pdf (accessed September 17, 2009). Publ. SS-AGR-88. Univ. of Florida Coop. Ext. Ser., Inst. of Food and Agric. Sci., Gainesville, FL
- Tucker, W. B., B. J. Rude, and S. Wittayakun. 2001. Case study: performance and economics of dairy cows fed a corn silage-based total mixed ration or grazing annual ryegrass during mid to late lactation. Professional Animal Scientist 17:195-201.
- Burns, G. A., O’Kiely, P., Grogan, D., Watson, S., & Gilliland, T. J. (2015). Comparison of herbage yield, nutritive value and ensilability traits of three ryegrass species evaluated for the Irish Recommended List. Irish Journal of Agricultural and Food Research, 54(1), 31-40.
- Cassol, L. C. et al. Produtividade e composição estrutural de aveia e azevém submetidos a épocas de corte e adubação nitrogenada. Revista Ceres, v. 58, n. 4, p. 438-443, 2011.
- Matocha, C. J., Karathanasis, T. D., Murdock, L. W., Grove, J. H., Goodman, J., & Call, D. (2018). Influence of ryegrass on physico-chemical properties of a fragipan soil. Geoderma, 317, 32-38.
- Cinar, S., Ozkurt, M., & Cetin, R. (2020). Effects Of Nitrogen Fertilization Rates On Forage Yield And Quality Of Annual Ryegrass (Lolium Multiflorum L.) In Central Black Sea Climatic Zone In Turkey. Applied Ecology And Environmental Research, 18(1), 417-432.
- Özdemir, S., Çarpıcı, E. B., & Aşık, B. B. (2019). Farklı azot dozlarının İtalyan çiminin (Lolium multiflorum westerwoldicum Caramba) ot verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Tarim ve Doga Dergisi, 22(1), 131.
- Kusvuran, A. (2011). The effects of different nitrogen doses on herbage and seed yields of annual ryegrass (Lolium multiflorum cv. caramba). African Journal of Biotechnology, 10(60), 12916-12924.